EN
Ang LDL, o low-density lipoprotein, ay dapat nakaukit sa puso at isipan ng mga nais panatilihing protektado ang kanilang mga puso. Ito ay isang uri ng kolesterol, at oo, ito ay kilala bilang "masamang kolesterol." Ang labis na LDL ay maaaring magdulot ng iba't ibang mga sakit sa puso, kabilang ang atake sa puso.
Bukod pa sa mga mapanganib na sakit na ito, ang LDL ay isa pang importanteng bagay para sa mga taong may diabetes. Madalas ay may alalahanin sa kanilang asukal sa dugo ang mga taong may kondisyong ito ngunit pinapalakas din ng mga eksperto ang kahalagahan ng pagtuon sa antas ng kolesterol.
Ito ay batay sa kamakailang datos. Ipinalabas ng Philippine Statistics Authority na ang apat na pangunahing sanhi ng kamatayan ng mga Pilipino noong 2020 ay mga sakit sa puso (99,680), kanser (62,289), mga sakit sa sirkulasyon ng dugo sa utak (59,736), at diabetes mellitus (37,265).
Alamin ang iyong kolesterol
Hindi masama ang kolesterol sa totoo lang. Ito ay kailangan upang makagawa ng mga hormone, Vitamin D, at bile, na isang digestive fluid na ginagawa ng atay. Ito ay dala sa mga selula ng katawan sa pamamagitan ng dugo sa pamamagitan ng mga protina na tinatawag na lipoprotein.
Ang atay ay gumagawa ng sapat na substance na ito, ngunit ang kolesterol ay maaari ring manggaling sa pagkain tulad ng karne at manok.
Kung may masamang kolesterol, mayroon ding "mabuting kolesterol" na tinatawag na HDL o high-density lipoprotein. Ang HDL ay sumisipsip ng kolesterol at dala ito pabalik sa atay. Nililinis ng atay ang na-absorb na kolesterol mula sa katawan.
Masyadong marami ay maaaring pumatay
Binalaan ni Dr. Bien Matawaran ng isang pangyayaring mapanganib sa buhay na may kinalaman sa kolesterol.
"Mahalaga ang pag-alam sa iyong LDL o masamang kolesterol at HDL o mabuting kolesterol dahil ang mabuting kolesterol ang magiging pangunahing galaw sa tinatawag nating atherosclerosis. Ito ay isang kondisyon kung saan may pagkakaroon ng build up ng plaque sa loob ng mga arteries, na nagiging sanhi ng pagkaubos ng espasyo," ani Dr. Matawaran.
Ang plaque ay binubuo ng taba, kolesterol, calcium, at iba pang substance sa dugo.
"Ito ay nagdudulot ng pagbaba ng suplay ng dugo sa mga organ. Ang pangyayaring ito ay maaaring magdulot ng atake sa puso o stroke sa mga pasyente na may atherosclerosis," dagdag pa niya.
Si Dr. Matawaran ay dating pangulo ng Philippine Society of Endocrinology, Diabetes and Metabolism. Siya ngayon ay ang section chief ng Endocrinology, Diabetes and Metabolism sa University of Santo Tomas Hospital.
Hindi lamang asukal
Nilinaw din ng doktor lalo na para sa mga taong may diabetes na hindi lamang asukal ang dapat nilang bantayan, kundi pati na rin ang kolesterol.
"Patuloy tayong nagbabantay sa asukal sa dugo para sa mga pasyente ng diabetes pero ngayon ay alam na natin na may iba pa sa asukal. Isa rito ang kolesterol kaya't talagang kailangan nating tugunan ito. Kaya't ipinakita namin sa inyo ang multi-factorial intervention o comprehensive anti-sclerotic regimen para sa mga pasyente ng diabetes," aniya.
Kabilang sa multi-factorial intervention para sa mga taong may diabetes ang pag-inom ng gamot tulad ng statins, isang gamot na maaaring pababain ang kolesterol, ayon sa iniutos ng isa'ng doktor; tamang nutrisyon at pagkain; at pagbabago sa lifestyle tulad ng pagpapanatili ng aktibong lifestyle at pag-observe ng mga exercise routines.
Sinabi ni Dr. Matawaran na kapag ito ay sinusunod, ang diabetes ay maaaring pamahalaan. Binanggit niya ang pag-aaral noong 1990s ng United Kingdom Perspective Diabetes Studies.
"Ipinakita nito na kapag ang isang may diabetes ay maayos ang pamamahala, binigyan ng anti-diabetic agent, binigyan ng paraan para sa kolesterol, at binigyan ng gamot para sa hypertension, may mas malaking reduksyon sa mga
pangyayari. Ibig sabihin, mas malaki ang pagkakataon na mabawasan ang panganib ng atake sa puso at stroke. Ang pangatlo ay ang asukal sa dugo. Ano ang ibig sabihin nito? Oo, lahat sila ay mahalaga ngunit hindi natin dapat kalimutan ang iba pang mga panganib para sa mga pasyente ng diabetes - na kailangan nating pamahalaan ang kolesterol at hypertension bukod sa asukal sa dugo. Ito ang pagbabago ngayon sa paraan ng pamamahala natin sa diabetes," paliwanag niya.
Ayon sa payo ng doktor, mahalaga na alagaan ang ating puso sa pamamagitan ng proaktibong pag-aalaga sa mga salik - tulad ng asukal at kolesterol - na maaaring makaapekto rito.
Maaaring maging excuse ang sobrang asukal at taba sa mga petsa ng SO (significant other) dahil ang Pebrero ay dumadating lamang isang beses sa isang taon. Pero mag-ingat, bawasan ang asukal at taba sapagkat ang sobra ay maaaring makamatay.
Sa panahon ngayon, mahalaga ang pangangalaga sa kalusugan ng ating puso. Kaya't huwag nating kalimutan ang mga babala at payo ng mga eksperto upang masiguro ang malusog na puso at katawan.