EN
Sa gitna ng patuloy na pagbabago ng klima at urbanisasyon, isang matinding hamon sa kalusugan ng publiko ang muling umusbong—ang chikungunya. Isang sakit na dala ng lamok na Aedes aegypti at Aedes albopictus, ang chikungunya ay nagdudulot ng mataas na lagnat, matinding pananakit ng kasukasuan, at iba pang sintomas na pwedeng magtagal nang ilang linggo.
Ayon sa mga eksperto, mabilis na kumakalat ang chikungunya sa mga lugar na may kakulangan sa sanitasyon at kalinisan. Hindi biro ang epekto nito, lalo na't pwedeng magdulot ng pangmatagalang sakit at pagdurusa. Pero, paano nga ba natin ito maiiwasan?
Isa sa mga pangunahing hakbang para maiwasan ang chikungunya ay ang pagpapanatili ng kalinisan sa ating kapaligiran. "Dapat nating siguruhin na walang stagnant water sa paligid natin," sabi ni Dr. Juanito Perez, isang eksperto sa infectious diseases. "Ang mga lamok na nagdadala ng chikungunya ay nangingitlog sa maliliit na lalagyan ng tubig, kaya mahalagang itapon o takpan ang mga ito."
Bukod dito, inirerekomenda rin ang paggamit ng insect repellent, lalo na tuwing umaga at hapon kung kailan pinakaaktibo ang mga lamok na Aedes. Pagsusuot ng mga damit na mahahaba at pagsasara ng mga bintana at pintuan gamit ang screen ay dagdag na proteksyon din laban sa kagat ng lamok.
Subalit, hindi sapat ang mga simpleng hakbang na ito kung hindi rin makikipagtulungan ang buong komunidad. Ang pakikiisa sa mga programang pangkalusugan ng lokal na pamahalaan tulad ng regular na fogging at paglilinis ng mga kanal at estero ay malaking tulong para mapuksa ang mga lamok.
"Ang edukasyon ang susi," ani Dr. Perez. "Kailangan nating ipaalam sa ating mga kababayan kung gaano kaseryoso ang chikungunya at paano ito maiiwasan. Mahalaga rin ang tamang impormasyon para hindi tayo matakot kundi maging handa."
Ang mga sintomas ng chikungunya ay madalas napagkakamalang dengue, kaya't mahalagang magpatingin agad sa doktor kapag nakaranas ng mataas na lagnat at pananakit ng kasukasuan. "Mas mabuti nang maagap," dagdag ni Dr. Perez. "Ang maagang diagnosis at tamang paggamot ay makakapagpabawas sa risk ng komplikasyon."
Hindi rin nalalayo ang posibilidad na magkaroon ng bakuna laban sa chikungunya sa hinaharap. Sa kasalukuyan, ang mga mananaliksik ay patuloy na nag-aaral para makabuo ng epektibong bakuna. Habang wala pa ito, patuloy tayong maging mapagmatyag at proactive sa pagpapanatili ng kalinisan at kalusugan ng ating paligid.
Sa huli, ang labanan kontra chikungunya ay hindi lamang tungkulin ng mga otoridad kundi ng bawat isa sa atin. Ang pagsunod sa mga simpleng hakbang at ang pakikilahok sa mga inisyatibang pangkalusugan ay magdudulot ng malaking epekto para sa ating kaligtasan at kalusugan. Tandaan, ang kalinisan ay hindi lamang isang personal na responsibilidad kundi isang kolektibong aksyon para sa ikabubuti ng lahat.
Sa ganitong paraan, sabay-sabay nating harapin at sugpuin ang banta ng chikungunya, isang hakbang tungo sa mas malusog na kinabukasan para sa lahat.
RELATED: Malawakang Pagtaas ng Kaso ng Chikungunya: 439% na Pag-akyat Mula Enero hanggang Marso