EN
Ang niyog-niyogan o mas kilala sa tawag na "Rangoon Creeper" o "Chinese Honey Suckle," ay isang halamang gamot na madalas mapagkamalang niyog dahil sa pangalan nito. Isa itong climbing shrub na karaniwan sa Southeast Asia, kabilang na ang Pilipinas. Tumutubo ito hanggang 20 feet.
Maraming Pinoy ang humahanga sa mga benepisyo ng niyog-niyogan bilang halamang gamot. Nakakatulong ito sa paggamot ng iba't ibang sakit tulad ng nephritis, rayuma, sakit ng ulo, at mga bituka parasites. Sa katunayan, inaprubahan na ito ng Department of Health (DOH) bilang isang mabisang pampurga o pang-deworming laban sa bulate sa tiyan.
Paggamit ng Niyog-Niyogan
Ang baging na ito ay kilala sa pagiging mabisang pantanggal ng mga intestinal parasites tulad ng Trichina at Ascaris. Para maalis ang mga bulate, maaaring inumin ang pinatuyong buto ng niyog-niyogan. Para sa mga bata, 4 hanggang 7 buto, habang 8 buto naman para sa mga matatanda.
Pero teka, importante na siguraduhing pinatuyo at hinog na ang mga butong gagamitin. Kung hindi, baka makaranas ka ng mga hindi kanais-nais na side effects gaya ng diarrhea, hiccups, at pananakit ng tiyan.
Paano Ito Gumagana?
Bukod sa pagiging ornamental plant, may mga medicinal benefits din ang niyog-niyogan laban sa rayuma, sakit ng ulo, at parasites sa bituka. Kadalasan, ang mga buto, prutas, at dahon ng niyog-niyogan ang ginagamit bilang lunas.
Ang buto ng niyog-niyogan ay itinuturing na anthelmintic, ibig sabihin, kaya nitong patayin ang mga bulate sa bituka, maging sa mga bata. Siguraduhing tama ang paggamit ng hinog at pinatuyong buto, at inumin ito dalawang oras pagkatapos ng hapunan.
Kung di agad lumabas ang bulate sa unang paggamit, puwede itong ulitin makalipas ang isang linggo. Kung wala pa ring epekto, magpakonsulta na sa doktor dahil maaaring may iba pang problema.
Mga Paalala at Babala
Para masigurong ligtas ang paggamit ng niyog-niyogan, sundin ang tamang paghahanda at dosage. Kung sosobra ang pag-inom, maaaring makaranas ng pagsusuka, pananakit ng tiyan, at iba pang side effects.
Mga Epekto sa Kalusugan
Sa sobrang dami ng ininom, maaaring magkaroon ng hiccups, pagkahilo, pananakit ng tiyan, pagtatae, at pagsusuka. May mga pagkakataon na nawawalan ng malay ang ibang tao. Kung may allergic reaction tulad ng pamumula ng balat, pangangati, o pagtaas ng temperatura, itigil agad ang paggamit at magpatingin sa doktor.
Pakikipag-Interaksyon sa Ibang Gamot
Wala pang malinaw na impormasyon kung paano nakikipag-ugnayan ang niyog-niyogan sa ibang gamot o halamang gamot. Kaya't kung kasalukuyan kang umiinom ng gamot, mabuting magtanong muna sa doktor bago gamitin ang niyog-niyogan.
Dosage at Form
Huwag ibigay ang niyog-niyogan sa mga batang mas mababa sa apat na taong gulang.
Paraan ng Paghahanda:
Para sa mga matatanda, inumin ang 10 pirasong buto ng niyog-niyogan pagkatapos ng hapunan. Para sa mga bata, iba-iba ang dosage depende sa edad. Sa mga batang 4-7 taong gulang, 4 na buto ang inirerekomenda; 6 na buto para sa mga batang 8-9 taong gulang; at 7 buto para sa mga batang 10-12 taong gulang.
Pakuluan ang mga ugat ng niyog-niyogan para maibsan ang rayuma, at gamitin ang mga prutas nito para sa pananakit ng ngipin.
Mahalaga na tandaan, gamitin lamang ang pinatuyong buto sa tamang porma at dosis upang maiwasan ang mga posibleng masamang epekto.
READ: Sambong at ang Mga Benepisyo Nito: Paano Ito Nagpapabuti ng Kalusugan?