EN
— Maliit man ang mga bato, hindi matatawaran ang bigat ng kanilang trabaho sa katawan. Sila’y parang mga beans lang, halos 5 pulgada ang laki, ngunit daig pa ang makina sa pagproseso ng halos 200 litro ng dugo, pagtatanggal ng dumi, regulasyon ng presyon ng dugo, balanseng electrolyte, at paggawa ng mga hormon para sa red blood cell production at kalusugan ng buto.
Kung gaano kahalaga ang mga batong ito sa kalusugan, ganoon din ang mga problema na maaaring idulot kapag nagkaproblema sila.
“Dahil sa bigat ng trabaho ng mga bato, ang pagkakaroon ng sakit sa bato tulad ng chronic kidney disease o CKD, na apektado ang isa sa bawat oras dito sa Pilipinas, ay maaaring magdulot ng komplikasyon sa iba pang bahagi ng katawan, tulad ng balat at puso,” paliwanag ni Dr. Eladio Miguel M. Peñaranda Jr., Chief ng Section of Nephrology sa Makati Medical Center (MakatiMed).
Marami ang nagrereklamo ng pangangati ng balat na maaaring mula sa hindi gaanong nakakaabala hanggang sa nakakasira ng normal na pamumuhay, pati na rin ang gout.
“Iba’t-ibang dahilan kung bakit nagkakaroon ng ganito ang mga may sakit sa bato, at isa na rito ang pagdami ng toxins sa katawan,” ani Dr. Peñaranda. “Ang parehong pagdami ng dumi sa katawan ay nagdudulot din ng uric acid sa dugo na nagiging sanhi ng gout. Ang sobrang uric acid ay bumubuo ng maliliit na urate crystals na naninirahan sa kasukasuan at nagiging sanhi ng biglaang sakit at pamamaga.”
Sa kontrol ng bato ang balanse ng mga mineral tulad ng phosphorus, calcium, at potassium sa katawan, maaaring makaapekto sa kalusugan ng buto at puso kapag nagkaproblema ang mga ito.
“Ang malulusog na bato ay madaling naitatapon ang sobrang phosphorus. Kung hindi, ang mataas na lebel ng mineral na ito ay maaaring magpababa ng calcium sa buto, na nagiging sanhi ng fracture at osteoporosis,” dagdag ni Dr. Peñaranda. “Bukod pa rito, ang potassium ay nagkokontrol ng mga electrical signals sa myocardium o ang muscular layer ng puso na nagkokontrol sa tibok nito. Kapag sobrang potassium, maaaring magresulta ito sa irregular na tibok ng puso.”
Ang pagkasira ng bato ay nagpapataas din ng panganib sa mga seryosong problema sa kalusugan tulad ng sakit sa puso, na nananatiling nangungunang sanhi ng kamatayan sa mga Pilipino. “Ito ay dahil ang sakit sa bato ay nagpapataas ng strain sa puso na kailangang magtrabaho nang mas mahirap para magbigay ng dugo sa mga bato,” ani Dr. Peñaranda.
Dahil sa malaking epekto ng mga bato sa buong katawan, dapat itong isama sa ating proactive na approach sa pagpapanatili ng kalusugan, ayon sa MakatiMed. Ang ilang tao na may sakit sa bato ay hindi nararamdaman ang mga epekto nito hanggang sa umabot sa advanced stage, kung saan ang paggamot ay nakatuon lamang sa pagpapabagal ng progression ng sakit.
“Para mapanatiling malusog ang mga bato, mahalaga ang pagkain ng maraming gulay at prutas, pananatiling hydrated, regular na pag-eehersisyo, paglimita sa kolesterol at asin, pagbawas ng pag-inom ng alak, pagtigil sa paninigarilyo, at pagkontrol ng blood sugar at blood pressure,” payo ni Dr. Peñaranda. “Kung pinaghihinalaan mong may problema sa bato, magpakonsulta agad sa doktor at magtanong kung maaari kang magpatest. Ang diagnosis ay nangangailangan ng blood at urine tests. Ang mga hakbang na ito ay maaaring magpreserba ng iyong mga bato at maiwasan ang pagdami ng mga problema sa kalusugan na maaaring pumigil sa iyong pamumuhay ng buong-buo.”
RELATED: 'Wag abusuhin pain relievers: 8 tips ng PSN kontra Chronic Kidney Disease