EN
— Ang Chronic Kidney Disease (CKD) ay isa sa mga pangunahing sanhi ng kamatayan sa Pilipinas, at ang bilang ng mga apektado ay nakakaalarma. Ayon sa National Kidney Transplant Institute (NKTI), bawat oras ay may isang Pilipino na nagkakaroon ng chronic renal failure, na nagreresulta sa tinatayang 2.3 milyong Pilipino na kasalukuyang may CKD. Mas nakakatakot pa, isa sa sampung Pilipino ang maaaring magka-CKD. Ang masaklap pa rito, madalas wala itong sintomas sa mga unang yugto, kaya’t marami ang nahuhuli na ang kondisyon ay malubha na.
Upang mapalawak ang kaalaman tungkol sa CKD, ang mga organisasyon ng pasyente at mga medical societies ay nagkaisa noong National Kidney Month noong Hunyo sa isang event na tinawag na "It Starts with U: Get CheCKD," na naglalayong tulungan ang mga Pilipino na ma-detect ang maagang sintomas ng CKD at turuan sila tungkol sa mga paraan ng pag-iwas dito.
Sa event na ginanap noong Hunyo 29 sa Glorietta Activity Center, Makati City, at suportado ng Boehringer Ingelheim (Philippines) Inc., dumalo ang mga eksperto at mga kasaping organisasyon gaya nina Rey Abacan Jr., Presidente at Tagapagtatag ng Dialysis PH; Marimel Lamsin, Internal Vice President ng Kidney Transplant Association of the Philippines Inc. (KITAP); Karen Alparce-Villanueva, Presidente ng Philippine Alliance of Patient Organizations (PAPO); at Dr. Rose Marie Rosete-Liquete, Executive Director ng NKTI.
Ibinahagi ng mga eksperto ang mga katotohanan tungkol sa pagkalat at panganib ng CKD at kung paano maaaring gumawa ang mga Pilipino ng mga simpleng hakbang upang protektahan ang kanilang sarili laban dito.
READ: 'Bagong gamot sa CKD at Type 2 Diabetes, inilabas Iwasan ang kidney disease sa tamang desisyon'
"Ang CKD ay isa sa mga karaniwang chronic illness sa Pilipinas at bahagi ng panganib nito ay ang kahirapan sa maagang pagtukoy dahil madalas walang sintomas hanggang huli na. Gayunpaman, ito ay maaaring iwasan sa pamamagitan ng regular na testing at ilang pagbabago sa lifestyle," ayon kay Dr. Maaliddin B. Biruar, isang kilalang nephrologist sa bansa at pangunahing eksperto sa talk.
"Ang maagang pagtuklas at regular na konsultasyon medikal ay makakatulong na maiwasan ang paglala ng CKD sa ating mga pasyente, na nagreresulta sa mas magandang kalidad ng buhay at produktibidad. Sa pagtugon sa mga risk factor ng CKD, tulad ng hypertension at diabetes mellitus, maaari rin nating mabawasan ang socioeconomic burden ng paggamot sa end-stage CKD," dagdag ni Dr. Liquete.
Ang event ay nagbigay din ng pagkakataon sa Boehringer Ingelheim na ilunsad ang kanilang bagong website sa awareness tungkol sa sakit, na naglalaman ng impormasyon tungkol sa CKD na maaaring ma-access ng publiko.
"Ang accessible tools at edukasyon ay mahalaga sa paglaban sa CKD. Sa pamamagitan ng website na ito, maaari nating bigyan ng kaalaman at pang-unawa ang mga Pilipino para sa maagang pagtukoy at mabisang pamamahala sa CKD. Ang maagang pagtuklas sa pamamagitan ng accessible testing ay maaaring magdulot ng mas magagandang resulta at pagbutihin ang kalidad ng buhay ng mga apektado ng kondisyon na ito," ayon kay Dr. Greta Cortez, Head of Medicine para sa Human Pharma, Boehringer Ingelheim Philippines.
Sa event, ang mga pamilya ay nag-enjoy sa iba't ibang educational at entertaining activities sa iba’t ibang zone kung saan sila’y nagpacheck para sa CKD at natutunan ang kahalagahan ng pag-aalaga sa kalusugan upang maiwasan ang sakit.
Nagenjoy ang mga dumalo sa kidney-shaped game room na tinawag na "Check Your Choices," kung saan ang bawat path ay nag-challenge sa kanilang health at lifestyle choices. Ang laro ay isang masayang paraan upang ituro sa mga Pilipino kung paano makakamit ang mas malusog na pamumuhay.
Sa "Movement CheCKD Zone," natutunan nila ang kahalagahan ng healthy lifestyle para mapanatiling malusog ang mga kidney. Ang mga pamilya ay sumali sa fun Zumba session upang simulan o ipagpatuloy ang kanilang active lifestyle. Natutunan din nila na ang healthy diet ay mahalaga sa overall kidney health.
Sa "Nutrition CheCKD Zone," nasarapan ang mga bisita sa masasarap at kidney-friendly na pagkain.
Nagkaroon din sila ng pagkakataong makapag-konsulta one-on-one sa mga doktor sa "Health CheCKD Zone," kung saan may mga health at lifestyle stations para ma-check ang kanilang vitals tulad ng blood pressure, height, weight, at heart rate. Ang mga nakitang at risk para sa CKD ay na-refer sa screening booth. Ang mga regular health checks ay mahalaga upang maiwasan ang CKD.
Ang unang 250 participants na nakumpleto ang kanilang event passport ay binigyan ng healthy banana chips bilang token. Ang "It Starts with U: Get CheCKD" ay nagmarka ng record turnout, kung saan daan-daang bisita ang nag-enjoy sa mga aktibidad at natuto nang husto mula rito.
"Kami ay natutuwa na makita na mas maraming Pilipino ang kumikilos upang alagaan ang kanilang mga bato. Kami ay committed na mapabuti ang buhay ng mga Pilipino na may interconnected cardiovascular, renal, at metabolic disease kung saan kasama ang CKD. Ang pinakamahusay na paraan upang makagawa ng pangmatagalang pagbabago ay sa pamamagitan ng edukasyon sa ating mga komunidad, healthcare providers, mga pasyente, at kanilang mga pamilya," sabi ni Dr. Cortez.
Take charge of your kidney health and visit your healthcare provider regularly. For more information, visit ItStartsWithYou.com.ph.
READ: Pag-iingat sa Kalusugan ng Bato: Paano Maiiwasan ang Sakit na Kidney?