Tagalog
Sinasabi na maraming Pilipino ang mapangahas sa pagkain, kaya't sinusubukan nila ang iba't ibang klase ng lutuin. Tulad ng karamihan, mahal din ng mga Pilipino ang kanilang comfort food, at karamihan dito ay mga pagkain sa Filipino.
Ang mundo ay paunti nang nakikilala ang Filipino cuisine, na resulta ng iba't ibang kultural na impluwensya at mga sangkap mula sa mga kalapit na bansa sa Southeast Asia, pati na rin ang mga istilo ng pagluluto mula sa 22 rehiyon na nakalatag sa mahigit 7,000 isla.
Karakteristik ng Filipino cuisine ang natatanging balanse ng asim-alat-tamis. Ang nagpapangit ng Filipino cuisine sa paningin ng mga eksperto sa pagkain at kalusugan ay ang pagiging "replete" nito ng "fried food, iba't ibang uri ng malasa at matambok na mga sauce, at walang hanggang servings ng mainit na kanin," sabi ng socio-cultural research firm na Fourth Wall.
Ang masyadong pagkain, tulad ng isang sikat na kasabihan, ay maaaring hindi mabuti, at kapag pinagsama ang masasarap na pagkain ng Filipino cuisine sa isang sedentaryong lifestyle at mga hindi mabuburaang gawi, tulad ng paninigarilyo at pag-inom, maaaring magdulot ito ng seryosong problema sa kalusugan.
Sa mga problemang pangkalusugan na ito — sobrang timbang, Type 2 diabetes, kanser, alta-presyon — ang sakit sa puso ang dapat pinakamabahala ng mga Pilipino.
"Noong 2022, ang sakit sa puso, muli na namang, ang nanguna bilang pangunahing sanhi ng kamatayan sa mga Pilipino. Inilantad ng Philippine Statistics Authority, na nagconduct ng pag-aaral, na ang ischemic heart diseases, o mga sakit sa puso dahil sa nabawasan na daloy ng dugo, ang responsable sa 18.4% (103,628 deaths) ng kabuuang kamatayan noong 2022," sabi ni Noel L. Rosas, MD, isang cardiologist mula sa Makati Medical Center (MakatiMed).
Ipinaalala ni Dr. Rosas sa mga Pilipino na ang simpleng pagbabago sa lifestyle ay maaaring makabawas sa panganib ng sakit sa puso. Narito ang ilang mga suhestiyon o tips sa kung paano maging "heart smart":
1. Mag-exercise nang regular. Layunin ang 150 minuto ng moderate na ehersisyo sa isang linggo. Yan ang magandang average.
2. Uminom ng may kasamang katamtamang alkohol. Kung kinakailangan uminom, regulahin ang dami ng iniinom.
3. Itigil ang paninigarilyo. Walang kompromiso. Ang paninigarilyo ay nagbubuo ng "plaque" sa mga ugat ng dugo, pinauubos ang mga ito at gumagawa ng mas mahirap para sa dugo na mayaman sa oksihen na makarating sa puso. Bukod pa dito, ang mga kemikal na matatagpuan sa usok ng sigarilyo ay nagpapakapal ng dugo at nagbubuo ng mga "clot" sa mga ugat at arteries.
4. Kumain ng may katamtamang dami. Maaari pa ring tamasahin ang paboritong mga pagkain sa Filipino cuisine ngunit mas mabuti pa rin na sundin ang payo ng doktor. "Kumain lamang nang may katamtamang dami, mag-practice ng portion control at pumili ng mga pabor sa puso, tulad ng paggamit ng low-sodium soy sauce at pag-iwas sa sobrang asin," payo ni Dr. Rosas.
Ang MakatiMed ay nagmumungkahi rin ng tatlong paraan kung paano kumain ng Filipino food nang manatiling malusog:
- Kumain ng maraming prutas at gulay. "Ang Pilipinas ay talagang puno ng mga napakabuti at sustansiyosong prutas at gulay na kilala sa pagbaba ng panganib ng cardiovascular disease," sabi ni Dr. Rosas.
- Pumili ng mga lean protein. "Pwede, kumain ka ng serving ng hindi mapigilang Lechon sa birthday party ng kaibigan mo. Pero bilang patakaran, manatili sa lean protein," ibinahagi ni Dr. Rosas.
- Magluto nang malusog. "Ang pagkain kung paano ito niluluto ay tiyak na nakakaapekto sa iyong puso," paalala ni Dr. Rosas. "Ang mga pritong pagkain ay puno ng saturated at trans-fat, na nagbubuo ng plaque sa mga ugat ng dugo, nagdudulot ng heart attack, heart failure, at stroke. Sa kabilang banda, ang pagluluto sa ibabaw ng tubig o "boiling" at "steaming" ay ginagawa sa mababang temperatura at hindi nangangailangan ng mantika o butter."
Sa tulong ng simpleng pagbabago sa lifestyle at mga mabisang tips sa pagkain, maaaring mapanatili ng mga Pilipino ang kalusugan ng kanilang puso habang patuloy na nag-e-enjoy sa masarap na pagkain ng Filipino cuisine.
